W 2022 roku Fundacja Stocznia zorganizowała Ogólnopolską naradę o kosztach energii – pierwszy w Polsce proces na tak dużą skalę poświęcony ubóstwu energetycznemu. Panel ogólnopolski i 45 narad lokalnych zaangażowały setki osób i zakończyły się wypracowaniem ponad 100 rekomendacji.
Dziś wiemy więcej o wpływie tego procesu. Ośrodek Ewaluacji opublikował niezależny raport, który pokazuje, że narada:
- wzmocniła debatę publiczną o ubóstwie energetycznym i sprawiedliwej transformacji energetycznej i zwiększyła wiedzę i motywację uczestników. Narada zwiększyła wiedzę uczestników o ubóstwie energetycznym, poczucie sprawczości i gotowość do dalszego zaangażowania – aż 96% panelistów zadeklarowało chęć udziału w podobnym procesie. Część osób wdrożyła zdobytą wiedzę w praktyce, np. wymieniając źródło ciepła w swoim domu czy dzieląc się informacjami w swoich społecznościach.
- pokazała, że dialog społeczny ma sens – stworzyła przestrzeń do rozmowy, która przełamywała bariery i budowała zaufanie. Narada przyczyniła się do budowania kultury dialogu i uznania, że głos obywateli ma znaczenie w podejmowaniu decyzji publicznych. Wzrosła też gotowość do stosowania metod deliberacyjnych, zwłaszcza na poziomie lokalnym i wśród organizacji społecznych.
- wpłynęła na świadomość polityków – Narada obywatelska o kosztach energii wpłynęła na debatę publiczną i świadomość polityków w zakresie ubóstwa energetycznego i sprawiedliwej transformacji energetycznej. Rekomendacje panelu znalazły częściowe odzwierciedlenie w programach wyborczych większości partii przed wyborami w 2023 roku, a po zmianie władzy pojawiły się także w umowie koalicyjnej i zaktualizowanym Krajowym Planie na rzecz Energii i Klimatu. Narada była istotnym źródłem wiedzy i społecznego mandatu dla polityk energetycznych. Pokazała też politykom, że deliberacja może być cenną alternatywą dla tradycyjnych badań opinii i narzędzi partycypacji obywatelskiej. Jej wpływ ma charakter punktowy, ale ma potencjał wzrostu w nowym kontekście politycznym.
Podsumowanie raportu w polskiej wersji językowej dostępne jest do pobrania tutaj, a pełny raport (w j.angielskim) tutaj.