Panel obywatelski o kosztach energii stanowi istotną lekcję z bardzo wielu perspektyw.
Obywatele mogą zdać sobie sprawę, że – przy odrobinie czasu i dobrej woli – są w stanie rzeczowo, odpowiedzialnie i konstruktywnie prowadzić dyskusję, spierać się i wzajemnie przekonywać w poszukiwaniu rozwiązań przynoszących korzyści całemu społeczeństwu.
Decydenci mogą zrozumieć, że kunktatorskie, taktyczne i krótkofalowe działania nie są tym, czego oczekują od nich wyborcy zatroskani o przyszłość swoją, swoich bliskich i swego kraju. Mogą też dostrzec, że tzw. zwykli obywatele są postępowi, pragmatyczni i skłonni akceptować odważne decyzje – o ile są traktowani podmiotowo.
Eksperci mogą nabrać przekonania, że upowszechnianie skomplikowanej i być może trudnej początkowo do przyjęcia wiedzy nie jest misją straceńczą. Otwarte i kompleksowe informowanie o skali wyzwań i problemów do pokonania nie tylko nie odstrasza ludzi od dyskusji, ale też nie osłabia ich skłonności do podejmowania działań lub też wymagania takich działań od decydentów.
Aktywiści otrzymują z kolei jasny sygnał, że potrzebne są nie tylko działania „wymuszające” na politykach nowe inicjatywy. Bardzo sensowne i potrzebne są także działania uświadamiające (informacyjne i edukacyjne) wobec współobywateli, bo to one budują masę krytyczną zrozumienia i poparcia społecznego dla wielu cennych pomysłów.
Werdykt panelu obywatelskiego w sprawie kosztów energii zapewne nie przełoży się od razu na serię skoordynowanych i przemyślanych regulacji prawnych, decyzji inwestycyjnych czy działań edukacyjnych w skali kraju. Niemniej panel ten inicjuje proces świadomego włączania społeczeństwa w dyskusję o kwestiach fundamentalnych dla bezpieczeństwa dostaw energii i jej akceptowalnych kosztów, a także dla ograniczenia emisji gazów cieplarnianych, poprawy stanu powietrza czy budowy lokalnych wspólnot energetycznych. Oby krok w dobrą stronę, jakim było przeprowadzenie tego panelu, stał się też krokiem nieodwracalnym w myśleniu o organizacji twórczej debaty publicznej i o skutecznym wprowadzaniu akceptowalnych zmian społecznych i gospodarczych w naszym kraju.
Radomir Matczak,
Uniwersytet SWPS i Stowarzyszenie Warmińsko-Mazurskich Samorządów Pogranicza
Poznaj „Społeczny werdykt – jakie rozwiązania problemu ubóstwa energetycznego wybrali obywatele i obywatelki?”