“Wydaje się, że przekroczyliśmy swoisty próg, za którym nie ma już powrotu – wierzymy, że entuzjazm i przywiązanie do technik deliberatywnych wśród decydentów i decydentek, organizacji społecznych i naszego społeczeństwa będzie tylko rosnąć. I tego sobie życzmy!” – pisze we wstępie publikacji Kuba Wygnański, prezes Fundacji Stocznia.
Zespół Fundacji Stocznia przeprowadził ewaluację procesu Narada obywatelska o kosztach energii przeprowadzonej w 2022 i w przewodniku (który ujrzy światło dzienne już na dniach) podzielił się refleksjami własnymi i swoich rozmówców, którzy brali udział w procesie.
“Przy okazji Narady obywatelskiej o kosztach energii nauczyliśmy się bardzo wiele. Publikacja jest prezentacją pomysłu na przeprowadzenie ogólnokrajowej rozmowy z obywatelami i obywatelkami. Zebraliśmy w niej i opisaliśmy doświadczenia własne i zagraniczne oraz wnioski, które wyciągnęliśmy wspólnie z zaangażowanymi w opisywany proces osobami. (…) Staraliśmy się zebrać w niej porady komunikacyjne, ewaluacyjne i najcenniejsze wskazówki (…) Opisywany ogólnokrajowy proces przypomina wielowariantowy model, o którego ostatecznym wyglądzie decydować mają jego inicjator i realizator.” – piszą autorzy przewodnika.
“Procesy deliberacyjne, takie jak proponowany przez nas model Ogólnopolskiej narady obywatelskiej, mają też jedną bardzo istotną cechę – szczególnie ważną w obliczu głębokiej polaryzacji w Polsce (choć warto tu zaznaczyć, że to zjawisko znacznie wykraczające poza Polskę i mające niejako strukturalny charakter) – a mianowicie olbrzymi potencjał deeskalacyjny i depolaryzacyjny. Zasadniczą wartość ma w tym względzie panel obywatelski. Rekrutując do panelu, owszem, staramy się zachować właściwe (zgodne z cechami populacji w Polsce) proporcje wykształcenia, wieku, płci i miejsca zamieszkania, ale nie sprawdzamy preferencji partyjnych przyszłych panelistów i panelistek. Siadając do stołów, przy których rozmawiają, uczestnicy i uczestniczki nie wiedzą, do jakich „plemion” czy baniek należą”.
Przeprowadzenie proponowanego przez Fundację Stocznia modelu wymaga połączenia ze sobą wielu różnych elementów, co jest dużym wyzwaniem ze względu na ich złożoność, oraz pracy z wieloma środowiskami. Każdy proces wymaga skonstruowania od nowa „koalicji” wokół zagadnienia będącego jego przedmiotem. Jest to dość mozolna praca, ale bez niej całe przedsięwzięcie się nie powiedzie – wyjaśnia Kuba Wygnański.
Dlatego w tym przewodniku opisano szczegółowo, krok po kroku, 8 etapów procesu – od zainicjowania, ogólnych przygotowań, inauguracji, poprzez narady lokalne i połączenie ich z ogólnokrajowym panelem obywatelskim, aż po podsumowanie narady. Publikację kończą wnioski – czy można coś zrobić inaczej? Bowiem przewodnik ten to zestaw wskazówek, a nie gotowy szlak – to jeszcze długa wędrówka na azymut.
O modelu będziemy opowiadać również podczas jednej z sesji, odbywającego się w dniach 18-19 marca w Krakowie, 11 Forum Praktyków Partycypacji.
Zapraszamy do zapoznania się również z broszurą (po polsku i angielsku), w której tłumaczymy w sposób ogólny na czym polega proponowany przez nas model ogólnopolskiej rozmowy.
