„Problem ubóstwa energetycznego w Polsce ― diagnoza, przyczyny, otoczenie i propozycje rozwiązań. Czy pierwszy ogólnopolski panel obywatelski pomoże rozstrzygnąć tę kwestię?” – to temat Posiedzenia Komisji Nadzwyczajnej do spraw Klimatu, która odbyła się 13 października 2022 r. w Senacie Rzeczypospolitej Polskiej.
Wspólnie z ekspertami i ekspertkami z Forum Energii, Instytut Zielonej Gospodarki, Polski Alarm Smogowy, Instytut Badań Strukturalnych oraz Day Ray rozmawialiśmy na temat problemu ubóstwa energetycznego.
Posiedzenie poprzedziła konferencja prasowa, podczas której Kuba Wygnański z Fundacji Stocznia opowiedział o idei panelu obywatelskiego:
Mógłbym długo rozmawiać o ubóstwie energetycznym, ale główna kompetencja Stoczni to procesy partycypacji obywatelskich. Jesteśmy w Senacie, w izbie przedstawicielskiej, jednak to nie oznacza, że rola obywateli sprowadza się do głosowania w czasie wyborów. Bardzo często mają coś do powiedzenia – szczególnie, kiedy sprawy ich tak bardzo dotyczą, jak obecnie kwestie ubóstwa energetycznego.
Ludzie nie chcą być tylko przedmiotem cudzej troski, ale chcą wypowiedzieć się na temat tego, jak te problemy powinny być rozwiązywane. Panel obywatelski być może brzmi jak coś nowego, ale nie jest nowym rozwiązaniem. Polega na tym, że wylosowana grupa obywateli spotyka się i przez kilka dni próbuje zrozumieć z jakiego typu sytuacją mamy do czynienia, słucha ekspertów. W czasach napiętej debaty, gdzie wszyscy krzyczą na siebie, paneliści mają luksus pracy w małych grupach, deliberowania, rozmawiania ze sobą. Na koniec wydają werdykt, wskazując te rozwiązania, które ich zdaniem są najlepsze.
W Polsce takie panele były organizowane na poziomie miejskim, a to będzie pierwszy ogólnopolski. W tej chwili rekrutujemy grupę 100 obywateli z terenu Polski, grupę reprezentatywną. To ludzie wybrani bez względu na to czy chodzą na wybory czy nie, na kogo głosowali – o to ich nie pytamy. To jedna bardzo ważnych z recept, bowiem we współczesnej demokracji (która ma skłonność do tego, że najgłośniej mówią ci, którzy mają w tym interes) jest duży problem olbrzymiej milczącej większości, a z drugiej – wielki potencjał do depolaryzacji.
To jest dosyć złożony proces, ale bardzo ważny. Obecnie dotyczy ubóstwa energetycznego, ale potencjalnie jest czymś, co może być użyte jako zaawansowana metoda konsultowania projektów polityk publicznych w innych kwestiach, w których potrzebne są nowe umowy społeczne. Ludzie chcą być częścią tej rozmowy. To jest metoda, którą my praktykujemy w Polsce, ale trzeba powiedzieć, że zrobili to przed nami Brytyjczycy, Irlandczycy, Francuzi, Niemcy czy Finowie. To jest pojawiający się nowy trend w dyskusji o politykach publicznych. Zapraszanie ludzi, ale nie w postaci badań opinii publicznej, tylko w takiej sytuacji, w której obywatele – z po prostu wyborców czy grupy, którą się próbuje uwodzić – zamieniają się w ludzi, którzy poświęcają czas i swoją uwagę na to, żeby próbować wypowiadać się kompetentnie w kwestiach publicznych. Bardzo w to wierzymy!
Liczymy, że ten proces na końcu znajdzie chętnych słuchaczy i wśród obecnie rządzących i wśród tych, którzy będą do tego aspirować. Zbliża się do nas nieuchronnie czas wyrzeczeń, czas – być może – konfliktów i musimy szukać nowych instrumentów pokoju społecznego i zawierania umów społecznych. To jest jeden z nich.
Zapis konferencji prasowej można obejrzeć na stronie, a posiedzenie komisji dostępne pod tym adresem.
