Wyższy standard i dobra jakość życia, bezpieczeństwo energetyczne, czyste powietrze, zdrowsze społeczeństwo, niższe rachunki za energię, zmniejszenie zjawiska ubóstwa energetycznego – te cele przyświecały wylosowanym panelistom i panelistkom w rozmowach podczas pierwszego w Polsce Ogólnopolskiego panelu obywatelskiego o kosztach energii przeprowadzonego przez Fundację Stocznia w 2022 roku. Jego głównym zadaniem było znalezienie odpowiedzi na pytanie: Jak przeciwdziałać problemowi ubóstwa energetycznego w Polsce? Z jego podsumowania jasno wynikało, że uczestnicy i uczestniczki za jedne z kluczowych rozwiązań dla redukcji wysokich kosztów energii i poziomu ubóstwa energetycznego, uważali te mające na celu wprowadzenie szeregu działań, umożliwiających sprawną poprawę sytuacji Polski w zakresie efektywności energetycznej.
Dlatego też z dużym zainteresowaniem zapoznaliśmy się z najnowszym raportem Fali Renowacji, dotyczącym m.in. dotychczasowych jak i planowanych w Polsce działań na rzecz poprawy efektywności energetycznej budynków. Cieszą nas opisane w nim postępy w pracach nad uregulowaniem w Polsce różnych obszarów wpływających na kwestie efektywności (np. przygotowanie wstępnego projektu Krajowego Planu Renowacji Budynków i jego ambitne założenia). Bardzo pozytywnie oceniamy również kontynuację rozmów interesariuszy, które uwzględniają wymiar społeczny tego zagadnienia. Dyskusja o zmianach prawa i narzędzi w tym zakresie, oparta o korzyści (m.in. oszczędności gospodarstw domowych) płynące dla obywateli i obywatelek – zwłaszcza tych dotkniętych lub zagrożonych problemem ubóstwa energetycznego – jest bardzo ważna.
Wracając do szczegółowych rezultatów panelu, obywatelki i obywatele wśród kroków do podjęcia przez państwo na szczeblu krajowym i lokalnym wskazywali m.in.:
- Zwiększenie dostępności mieszkań o odpowiednim standardzie EE
- Wprowadzenie obowiązku posiadania przez zarządców nieruchomości kwalifikacji w zakresie EE
- Wdrożenie systemu punktów kompleksowego doradztwa energetycznego na terenie całej Polski (one-stop-shops)
- Wdrożenie systemu klas energetycznych dla budynków
- Uruchomienie nowego ogólnokrajowego programu finansującego głęboką i kompleksową modernizację budynków mieszkalnych w zasobie publicznym oraz budynków wielorodzinnych
Tezy z raportu Fali Renowacji doskonale korespondują z rekomendacjami wypracowanymi podczas panelu obywatelskiego o kosztach energii dotyczącą potrzeby intensyfikacji działań edukacyjno-informacyjnych związanych z tematem efektywności energetycznej – autorzy raportu piszą we wstępie:
„(…) ostatnia nowelizacja dyrektywy EPBD ma na celu chronić nas przed rosnącymi cenami paliw kopalnych, uzależnieniem od ich importu, czy zdrowotnymi skutkami niskiej jakości powietrza, w polskiej debacie publicznej cele te wciąż zagłuszane są bazującą na strachu kampanią dezinformacyjną (…)”. Raport zawiera dużo ciekawych informacji oraz nowych wyliczeń, które prezentują pozytywny wpływ (również na gospodarkę i inne obszary funkcjonowania kraju i społeczeństwa) prowadzenia polityki mającej na celu przeprowadzenie skutecznej termomodernizacji w Polsce.
Gorąco zachęcamy samorządowców, mieszkańców i mieszkanki wielorodzinnych budynków mieszkalnych, domów jednorodzinnych, osoby odpowiedzialne za zarządzanie budynkami oraz wszystkich, którzy chcieliby poznać wielowymiarowe korzyści oraz stopień zaawansowania działań, mających na celu poprawę efektywności energetycznej budownictwa w Polsce, do zapoznania się z raportem „Polska Fala Renowacji. Korzyści dla Polski do 2035 roku.”, a tych, którzy chcieliby przeczytać więcej o rekomendacjach Panelu obywatelskiego o kosztach energii zapraszamy tutaj do przeczytania jego podsumowania. Jednocześnie kibicujemy dalszym pracom, wprowadzaniu i modyfikowaniu rozwiązań, które odpowiedzą na ich troskę o koszty energii, ale również o los tych w najtrudniejszej sytuacji.
Jako Fundacja Stocznia podkreślamy konieczność rozmowy z obywatelami i obywatelkami o tym, jaki kierunek powinny obierać wprowadzane zmiany, gdyż bez nich i bez ich poparcia, transformacja klimatyczno-energetyczna i osiąganie wyznaczonych celów klimatycznych może okazać się bardzo trudne, a może nawet niemożliwe.
Zespół Panelu obywatelskiego o kosztach energii
Fundacja Stocznia